Waterhardheid meten – hoe meet je de hardheid van water?

Als we het hebben over de hardheid van het water, hebben we het dan over bevroren water, vloeibaar water of zijn we op zoek naar de betekenis van het woord waterhardheid? Na het lezen van dit artikel weet je alles over wat waterhardheid is, wat de functie van hard water is en hoe je op verschillende manieren kan achterhalen wat de waterhardheid is.

Wat is waterhardheid?

Waterhardheid is simpelweg een term om aan te geven wat de hardheid van het water is. Het Nederlandse drinkwater komt uit verschillende bronnen verspreid over het hele land; denk hierbij aan waterwinning uit duinen, rivieroevers en ondergrondse waterbronnen.

In Nederland zijn er verschillende aanbieders van drinkwater. De ene aanbieder biedt zachter water aan dan een andere aanbieder. De verschillende aanbieders en methoden van waterwinning zorgen er samen voor dat de waterhardheid per postcode gebied verschillend is in Nederland.

Verschilt de waterhardheid per woonplaats?

De waterhardheid verschilt aanzienlijk per regio in Nederland. Zoals hierboven beschreven komt dit door de manieren waarop de waterwinning plaatsvindt en door de verschillende leveranciers van ons drinkwater.

Een indicatie van de waterhardheid is in de meeste gevallen eenvoudig op te vragen bij de leverancier. Online kan dit vaak door het invoeren van de postcode of woonplaats op de site van de waterleverancier. Na het invoeren krijg je een betrouwbare indicatie van de geleverde waterhardheid behorend bij het postcodegebied.

Wat wordt er bedoeld met waterhardheid?

De definitie van het woord waterhardheid volgens het woordenboek is ‘de hoeveelheid kalk en magnesium deeltjes in het water, in Nederland uitgedrukt in Dh°’. Waterhardheid is dus een simpel woord voor een indicatie van het gehalte kalk in het water. 

De waterhardheid geeft dus aan hoeveel kalk er in het water zit. Dit kan met termen als zacht en hard water maar ook het vaak in Nederland gebruikte dH°(Duitse hardheid). In het buitenland kennen we ook de veelgebruikte waardes fH° (Franse hardheid) en de e° (Engelse hardheid).

In Nederland is de gemiddelde hardheid 8 dH°, dit wordt gezien als hard water en daardoor treedt er in een sneller tempo verkalking op. Wanneer spreken we dan over zacht water? We spreken over erg zacht water wanneer de hardheid van het water 3 dH° of lager is. Het liefst heb je 0 dH° water want zo kan je optimaal genieten van 100% kalkvrij water.

In de tabel hieronder zie je de indicaties van dH° en de vergelijking met hard of zacht water.

Eenheid	Erg Zacht	Zacht	Normaal	Hard	Erg Hard
°dH	0-4°	4-8°	8-12°	12-18°	>18°

Hoe kan ik hardheid water testen?

Het testen van de waterhardheid kan op verschillende manieren. Dit kan met een zeeptest en ook met een test strip. Naast deze test vormen zijn er ook manieren om het water te meten met een dH° meetset of met een digitaal meetapparaat.

Een zeep test is minder betrouwbaar met het vaststellen van de waterhardheid dan een druppel set, maar elke methode geeft een mogelijkheid om te achterhalen hoe het gesteld is met de waterhardheid.

Hardheid testen met zeep

De zeep test is een eenvoudige manier om aan te tonen dat het water hard of zacht is en dus veel of weinig kalkdeeltjes bevat. Wat heb je nodig? Een buisje om het water in te doen, let op! Deze moet ook afsluitbaar zijn. Als laatste is er nog een fles groene zeep nodig om de test uit te kunnen voeren.

Doe 2 cl water in het buisje, hier voeg je 2 druppels groene zeep aan toe. Vervolgens schud je het buisje met het water en zeep mengsel goed heen en weer. Is er na het schudden een grote hoeveelheid schuim? Dan kun je vaststellen dat het water aan de zachte kant is. Is er weinig tot geen schuim aanwezig? Dan geeft dit aan dat het water aan de harde kant is.

Hardheid testen met strips

Een andere manier om de hardheid van je water te testen is met een zogeheten test strips. Teststrips zijn strips met verschillende blokjes op de strip die kunnen verkleuren. Hoe meer vakjes een kleur vertonen hoe hoger de hardheid is.

Bij de meeste teststrip set kan er een indicatie worden afgelezen van de plaatselijke hardheid in Duitse Graden (dh°). De test strip wordt ondergedompeld in een glas met water en moet hier gedurende enkele seconden ondergedompeld blijven. Vervolgens valt af te lezen welke hardheid er grofweg wordt getest in het water.

Hoe kan ik mijn waterhardheid meten?

‘Meten is weten’, zo luidt een oud-Hollands gezegde. In tegenstelling tot de tests die hierboven zijn besproken om een indicatie te geven van de waterhardheid, komen we nu bij de manieren om een accurate meting te doen van de waterhardheid.

Een populaire en betaalbare manier om de waterhardheid thuis te meten is met een dH druppel Set, een duurdere en uitgebreidere test kan worden uitgevoerd met een digitale hardheidsmeter.

Dh Druppel set

Een dH druppel set is op veel plekken verkrijgbaar en ook hier te bestellen. In de dH druppel set worden twee componenten geleverd, één flacon met vloeistof en een leeg monsterbuisje. Dat is alles wat er nodig is om de waterhardheid te meten.

In het lege buisje voeg je water toe tot het daarvoor aangegeven streepje, vervolgens voeg je de vloeistof al druppelend toe aan het buisje. Het aantal druppels wat dan toegediend moet worden om een verkleuring te krijgen staat gelijk aan de hardheid van het water. De dH druppel set is erg accuraat in tegenstelling tot de eerder genoemde huis-tuin-en-keuken testen.

Is er ook een digitale waterhardheid meter?

Naast de doe-het-zelf test methoden zoals de zeep test die een indicatie geeft of de druppel set die een accurate meting geeft van de waterhardheid, zijn er ook digitale meetapparaten. Een digitale meting is zeer accuraat. Het grote nadeel? De prijs! Een beetje meetapparaat kost, afhankelijk van het model, enkele honderden tot enkele duizenden euro’s. Ook in laboratoria zijn er meet installaties en deze behoren tot de duurste categorie maar geven wel de meest uitgebreide meetresultaten. Voor de gemiddelde consument is een digitaal meetapparaat geen logische weg voor het testen van de waterhardheid. Een goed alternatief voor de uitgebreide digitale test is een dH druppel set. Deze meetmethode geeft een accuraat beeld van de waterhardheid thuis. Zelf de waterhardheid meten door middel van een druppelset? Kijk dan hier.